CASE | Digitaal erfgoed tot leven met XR
De erfgoedsector beschikt over steeds meer gedigitaliseerd materiaal, van gescande objecten en brieven tot volledige archieven. Maar één vraag blijft uitdagend: hoe maak je digitaal erfgoed niet alleen zichtbaar, maar voelbaar? Want een 3D-scan of animatie is op zichzelf geen beleving. De vraag is niet wat je laat zien, maar hoe je iemand erin laat stappen. Studio Immersief ontwikkelde voor het Zuiderzeemuseum een indrukwekkende VR-experience over het verdwenen eiland Schokland. Ontdek meer over de totstandkoming van dit unieke project en de betekenis ervan voor de sector.
De aanpak
De centrale vraag was simpel: kan je een verleden dat niet meer bestaat toch fysiek laten ervaren? We bouwden locatie, theater en VR in lagen op:
Start op een fysieke locatie: bezoekers begonnen in een echt Schokkerhuisje in het museum. Geen scherm, geen headset. Gewoon een bestaande ruimte, zodat het verhaal eerst herkenbaar en tastbaar werd.
Overstap naar VR via een theatermoment: in plaats van mensen zomaar een headset op te zetten, werd er een theatrale overgang gecreëerd. Bezoekers stapten letterlijk van een fysieke scène naar een digitale scène.
Tijdreis naar 1850 in VR: in de virtuele wereld zagen bezoekers het water stijgen en het huis vollopen. Niet verteld, maar direct ervaren waardoor de urgentie voelbaar werd.
Door naar de volgende locatie: de bezoekers werden naar een nieuwe plek gebracht, waar ze in VR hun eigen huis weer opbouwden. Vanaf dat moment stond de bezoeker zelf midden in de migratie.
Het opvallende: zowel kinderen als ouderen reageerden instinctief. Ook mensen die nog nooit VR hadden gebruikt. Ze keken niet naar het verleden, ze stonden erin.
Wat het opleverde
De belangrijkste impact van deze case zat niet in de techniek, maar in gedragsverandering bij zowel bezoeker als organisatie.
Bezoekers reageerden fysiek en emotioneel: veel mensen ervaarden de scènes alsof ze er écht middenin stonden. Niet “wat mooi gemaakt”, maar “ik moet hier weg”.
VR werkt generatie-overstijgend. Kinderen stapten er vanzelf in, ouderen aarzelden even maar gingen volledig mee. Het vergde geen voorkennis: iedereen begreep direct wat er gebeurde.
Het trekt nieuw publiek aan dat normaal niet voor erfgoed komt. Aangetrokken door de vorm, vastgehouden door de inhoud.
De adoptie binnen de organisatie bleek cruciaal. Omdat medewerkers en vrijwilligers meebouwden, werd het geen los experiment maar een gedragen ervaring.
De conclusie
Schokland VR laat zien dat erfgoed pas impact krijgt wanneer je mensen niet laat kijken naar het verleden, maar er middenin zet. Zo’n project lukt alleen als er iemand binnen de organisatie is die durft vooruit te lopen. Én als medewerkers en vrijwilligers vanaf het begin meedoen.
De mooiste reacties kwamen van bezoekers die zeiden: “Ik kende het verhaal al, maar ik had het nog nooit zo gevoeld.”
Wil je hier meer over weten of samenwerken? Neem contact op!
Met dank aan DEN kennisinstituut digitale transformatie voor de productie van deze video en het bieden van een podium aan Studio Immersief. Onderdeel van de DEN Conferentie 2025!